Το Χωριό Μας

«Το χωριό μας παλιότερα και σήμερα»

Το χωριό μας, το Ριζό, βρίσκεται στο νομό Πέλλας, 15 χμ. νοτιοδυτικά της πρωτεύουσας του νομού, της Έδεσσας.

Πήρε το όνομα Ριζό γιατί, όταν πρωτοήρθανε οι πρόσφυγες από τον Πόντο, άρχισαν να καλλιεργούν στα βορειοδυτικά του χωριού, όπου υπήρχαν πολλά επιφανειακά νερά, ρύζι. Η βορειοδυτική περιοχή ήταν και η μόνη που είχε νερό. Το υπόλοιπο χωριό δεν είχε (δεν υπήρχαν αρδευτικά έργα ή γεωτρήσεις) και γι? αυτό εκεί καλλιεργούσαν σιτάρια, σουσάμι, λίγα βαμβάκια και καλαμπόκια. Για τις καλλιέργειες του βαμβακιού και του καλαμποκιού έπαιρναν νερό από το νερόμυλο που υπήρχε πάνω στο ποτάμι στην άκρη του χωριού.

Το ποτάμι την εποχή εκείνη είχε πολλά νερά και πολλά πλατάνια όπου έφτιαχναν φωλιές πολλοί πελαργοί. Στο ποτάμι δεν υπήρχαν γέφυρες για να περάσουν οι χωριανοί. Έβαζαν μεγάλες πέτρες και περνούσαν πάνω απ? αυτές. Δεν υπήρχαν δρόμοι ούτε αυτοκίνητα.

Τα περισσότερα σπίτια ήταν χαμηλά, φτιαγμένα από πλιθιά, ενώ μερικοί που ήταν κάπως πιο πλούσιοι έκαναν διώροφα σπίτια, στα οποία ο κάτω όροφος ήταν από πέτρα και ο πάνω από πλιθιά. Το κάθε σπίτι είχε αυλή και στάβλο και η κάθε οικογένεια είχε αρκετά ζώα (αγελάδες, βόδια, γουρούνια, κότες, κ. ά.)

Πολλοί κάτοικοι ασχολούνταν με την κτηνοτροφία. Είχαν κοπάδια από αγελάδες, πρόβατα, κατσίκια, βουβάλια, τα οποία έβοσκαν σε μεγάλους βοσκότοπους που υπήρχαν.

Την εποχή εκείνη υπήρχαν πάρα πολλά άγρια ζώα (λύκοι, τσακάλια, αλεπούδες, λαγοί). Οι λύκοι έμπαιναν το χειμώνα στο χωριό και επιτίθονταν στα ζώα, οι αλεπούδες ρήμαζαν τα κοτέτσια, οι άνθρωποι μπορούσαν εύκολα να πιάσουν λαγούς. Υπήρχαν πολλοί σκαντζόχοιροι, χελώνες, νυφίτσες κ. ά. μικρά ζώα αλλά και πολλά πουλιά (μπεκάτσες, πέρδικες, ορτύκια, μαυρόκοτες, αηδόνια, καρδερίνες κ.ά.). Το χειμώνα έρχονταν πολλές αγριόχηνες και αγριόπαπιες για τις οποίες έλεγαν ότι φέρνουν τα χιόνια. Και πράγματι τη εποχή εκείνη χιόνιζε πάρα πολύ.

Από την εποχή εκείνη μέχρι σήμερα άλλαξαν πολλά πράγματα στο χωριό μας.

Μετά τον εμφύλιο πόλεμο (1949) ξεκίνησαν στη βορειοδυτική περιοχή αποξηραντικά και αποστραγγιστικά έργα. Έπαψε σ? αυτήν την περιοχή η καλλιέργεια ρυζιού και έκαναν την εμφάνισή τους τα πρώτα δέντρα (μηλιές). Επίσης με την αποξήρανση μειώθηκαν τα κρούσματα ελονοσίας, που παλιότερα ήταν πάρα πολλά, γιατί υπήρχαν πολλά κουνούπια. Άρχισαν να γίνονται αρδευτικά έργα και αργότερα γεωτρήσεις, κι έτσι υπήρχε νερό για όλα τα κτήματα. Από το 1955 και στα υπόλοιπα κτήματα ξεκίνησε η καλλιέργεια καρποφόρων δέντρων. Μετά το 1960 άρχισε η συστηματική καλλιέργεια των ροδάκινων που είναι η βασική καλλιέργεια σήμερα.

Στο ποτάμι, με το πέρασμα του χρόνου, φτιάχτηκαν γέφυρες, ο νερόμυλος γκρεμίστηκε και οι κάτοικοι του χωριού έκοψαν τα πλατάνια. Το 1952 ήρθε το ηλεκτρικό ρεύμα. Σιγά-σιγά άρχισαν να φτιάχνονται δρόμοι και το 1967-68 έκαναν την εμφάνισή τους τα πρώτα αυτοκίνητα.

Άρχισαν να κτίζονται καινούρια σπίτια, πιο σύγχρονα, και το χωριό άρχισε να επεκτείνεται. Λίγα σπίτια έχουν τώρα στάβλους και ζώα. Οι κάτοικοι έπαψαν πια να ασχολούνται με την κτηνοτροφία, εκτός από λίγες εξαιρέσεις.

Τα πιο πολλά απ? τα άγρια ζώα που ζούσαν στην περιοχή εξαφανίστηκαν. Οι λόγοι είναι πολλοί. Ένας σημαντικός λόγος ήταν οι μάχες που έγιναν στην περιοχή στη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου. Άλλος λόγος ήταν το κυνήγι που εξαπέλυσαν οι κάτοικοι του χωριού στους λύκους και τις αλεπούδες για να προστατέψουν τα ζώα τους. Το κόψιμο των δέντρων του ποταμιού, έδιωξε τους πελαργούς. Το υπερβολικό κυνήγι λαγών και πουλιών βοήθησε στη μείωση του αριθμού τους. Η χρήση φυτοφαρμάκων μείωσε τον αριθμό των εντόμων και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μειωθεί και ο αριθμός των πουλιών, τα οποία τρέφονταν μ? αυτά. Ακόμα, όλες οι αλλαγές που έγιναν στην περιοχή μας, οδήγησαν στη μείωση του αριθμού των χελωνών, των σκαντζόχοιρων, των φιδιών κ. ά.

Σήμερα η έκταση του χωριού μας είναι 600 στρέμματα και ο πληθυσμός του φτάνει τους 1.250 κατοίκους (περίπου 350 οικογένειες). Στα 6.500 στρέμματα της αγροτικής του έκτασης καλλιεργούνται κατά κύριο λόγο ροδακινιές και μηλιές, αλλά και λίγες αχλαδιές, βερικοκιές, κυδωνιές και ακτινίδια.