«Όποιος δεν έχει μυαλό, έχει
ποδάρια»
Και, όταν πάλι βλέπει ο γέρος να κατηφορίζει ο γείτονάς του, ο
Θανάσης, με το ταγάρι στον ώμο, που κάπου χασομέρησε και τώρα
μόλις φτάνει στο σπίτι του, με τη γλώσσα του έξω από την
τρεχάλα, τον ρωτάει τι έπαθε.
-
Μην τα ρωτάς, γείτονα!… του απαντάει ο άλλος. Ξέχασα το
ταγάρι μου κρεμασμένο στο πεύκο και γύρισα πίσω, να το βρω… Μια
ώρα δρόμο έκανα.
Ο γέρος τότε, μ’ ένα κούνημα της
κεφαλής και με μορφασμό χαρακτηριστικό, του λέει:
-
Όποιος
δεν έχει μυαλό, έχει ποδάρια.
* * *
«Βίος αβίωτος»
Φράση που τη μεταχειριζόμαστε,
όταν θέλουμε να χαρακτηρίσουμε περιπτώσεις που η ζωή γίνεται
αφόρητη, ανυπόφορη. Τη φράση την είπε ο αρχαίος Δημοσθένης στην
κηδεία ενός φιλάργυρου: «ούτος βίον αβίωτον βιώσας ετέροις βίον
κατέλιπε», δηλαδή «αυτός αφού έζησε βίο αφόρητο, με στερήσεις,
φαύλο, άφησε μεγάλο «βιος» στους άλλους». Τη φράση αυτήν τη
βρίσκουμε και σε πολλούς άλλους αρχαίους συγγραφείς.
«Μου έπρηξες το συκώτι*»
Τη φράση αυτή τη λέμε, όταν
στενοχωρήσουμε κανέναν σε μεγάλο βαθμό.
Οι επιστήμονες γιατροί
παραδέχονται πως η στενοχώρια «διογκώνει το ήπαρ» και τούτο
γνωρίζοντάς το ο λαός έβγαλε τη φράση. Βέβαια, η όλη ιστορία του
συκωτιού – ήπατος, είναι περίεργη. Οι αρχαίοι Έλληνες αγαπούσαν
πολύ το ήπαρ τόσο, που έτρεφαν τα ζώα τους με σύκα, που κι αυτά
τα λάτρευαν. Και τα ζώα αυτά, όταν έτρωγαν πολλά σύκα, τους
πρηζότανε το συκώτι. Έχουμε βέβαια και τις φράσεις «έβγαλε τα
συκώτια του» (σε ακατάσχετο εμετό) και «μη χαλάς το συκώτι σου»
(μη στενοχωριέσαι).
*
Το ήπαρ ονομάστηκε συκώτι, γιατί άρεσε στους αρχαίους να τρώνε
συκώτι από ζώα που είχαν φάει πολλά σύκα. Κατ’ άλλους:
Ανακάτευαν, πολτοποιούσαν το συκώτι – ήπαρ, με σύκα γινωμένα και
αυτό το κατασκεύασμα το έτρωγαν πάρα πολύ. Κάτι σαν το σημερινό
«πατέ φουά γκρα» χωρίς, βέβαια, σήμερα να βάζουν σύκα. Έτρωγαν,
δηλαδή, «συκωτόν ήπαρ». Με τον καιρό έφυγε η λέξη «ήπαρ» και
έμεινε το «συκωτόν», για να γίνει συκώτι με τον καιρό.
