Το συμπόσιο αποτελούσε μια
κοινωνική πολιτιστική εκδήλωση, κατά κύριο λόγο αριστοκρατική.
Κάποιος, συνήθως ευκατάστατος πολίτης, με την ευκαιρία ενός
σημαντικού γεγονότος (οικογενειακή γιορτή, νίκη σε αγώνες
μουσικούς ή αθλητικούς, αναχώρηση ή άφιξη προσφιλούς προσώπου
κ.ά.), προσκαλούσε στο σπίτι του λίγους ή πολλούς συμπολίτες
του, για να γιορτάσουν από κοινού. Οι
προσκεκλημένοι
συγκεντρώνονταν στην αίθουσα του σπιτιού που ονομαζόταν
ανδρών και ξάπλωναν (στηριζόμενοι στο αριστερό τους χέρι)
στα ανάκλιντρα που ήταν τοποθετημένα γύρω – γύρω. Αυτά
κυμαίνονται από τρία έως δώδεκα και κάθε ένα χωρούσε δύο ή τρεις
συμποσιαστές. Μπροστά τους τοποθετούνταν χαμηλά τραπέζια με
φαγώσιμα. Σε ένα μεγάλο κρατήρα έκαναν την ανάμιξη του
κρασιού και του νερού και δούλες ή δούλοι (οινοχόοι)
γέμιζαν τα ποτήρια των συμποσιαστών. Τα ποτήρια ήταν
μεταλλικά ή πήλινα με περίτεχνες αγγειογραφίες. Τα συμπόσια
ακολουθούν κάποιο πρωτόκολλο, ένα εθιμικό τυπικό, την τήρηση του
οποίου φρόντισε ο συμποσίαρχος, που κάθε φορά κληρωνόταν
μεταξύ των προσκεκλημένων. Στην αρχή οι υπηρέτες έφερναν νερό
για τ
ο πλύσιμο των χεριών και
το συμπόσιο άρχιζε με σπονδή προς το Διόνυσο, το θεό του
κρασιού: έπιναν λίγο άκρατον οίνον, έχυναν λίγες σταγόνες
προφέροντας το όνομα του θεού. Τις περισσότερες φορές
ακολουθούσε συζήτηση με θέμα τον έρωτα. Εκτός από τις συζητήσεις
οι παρευρισκόμενη διασκέδαζαν με μουσική, ακροβατικά νούμερα,
διάφορα παιχνίδια κ.ά. Τα παιχνίδια ήταν πνευματικά (αινίγματα,
γρίφοι) ή επιδεξιότητας. Οι Αθηναίες δεν έπαιρναν μέρος στα
συμπόσια. Οι γυναίκες που συμμετείχαν ήταν εταίρες, που τις
έφερναν μαζί τους κάποιοι από τους συμποσιαστές για την
ψυχαγωγία του συνόλου.
Ένα συμπόσιο είχε δύο μέρη
ανεξάρτητα μεταξύ τους. το πρώτο ήταν το
δείπνο ή σύνδειπνον, κατά το οποίο έτρωγαν χωρίς να
καταναλώνουν πολύ χρόνο και χωρίς πολλές συζητήσεις.
πολύ γρήγορα οι δούλοι απέσυραν τα τραπέζια, καθάριζαν τον τόπο
κι έφερναν νέα τραπέζια κι έτσι άρχιζε το δεύτερο και
σημαντικότερο μέρος, ο πότος, ο οποίος και έδωσε το όνομα
του στο συμπόσιο (συν + πότος). Κατά τη διάρκειά του που
ήταν μεγάλη – κρατούσε ως τις πρώτες πρωινές ώρες – έπιναν
κρασί, που το συνόδευαν με ποικίλα επιδόρπια, όπως ξερούς
καρπούς, ξερά φρούτα, τυρί, διάφορα παστά, γλυκίσματα, όσα με
μια λέξει ονόμαζαν οι αρχαίοι τραγήματα.
Με άλλα λόγια το συμπόσιο ήταν το
δεύτερο και κύριο μέρος της συγκέντρωσης. Κατά συνέπεια, όσοι
ήταν προσκεκλημένη μόνο σε αυτό έρχονταν μετά το τέλος του
δείπνου.
Το συμπόσιο τελειώνει με σπονδή
σε θεούς, όπως στο Διόνυσο ή τον Ερμή. Οι συμποσιαστές έφευγαν
ευχαριστημένοι, γιατί συνάντησαν φίλους, ακόνισαν το μυαλό τους
και πήραν αρκετά διδάγματα.
