Είναι ο δωδέκατος μήνας του χρόνου, σύμφωνα με το ημερολόγιο που
ισχύει σήμερα. Έχει 31 ημέρες. Είναι ο πρώτος μήνας του χειμώνα.
Ονομάστηκε Δεκέμβριος, από το λατινικό ντέτσεμ, γιατί σύμφωνα με
το ρωμαϊκό ημερολόγιο ήταν ο 10ος μήνας. Εκείνο το ημερολόγιο
άρχιζε από το Μάρτιο. Το όνομα αυτό το διατήρησε και μετά την
καθιέρωση της αρχής του ημερολογίου από τον Ιανουάριο. Οι
πόντιοι από το πρώτο λεπτό που μπαίνει αυτός ο μήνας, τον
ονομάζουν με τη δική τους ποντιακή ονομασία «Χριστουγεννάρτς»
και αμέσως μόλις μπει το νέο έτος ο «Χριστουγεννάρτς» αλλάζει
όνομα και λέγεται «Καλαντάρτς». Εκείνη τη στιγμή λένε «Καλαντέρτς
και καλός μας χρόνος».
Είναι ο μήνας με τις περισσότερες γιορτές. Από τις μεγαλύτερες
γιορτές του Χριστιανισμού είναι τα Χριστούγεννα. Στις 24 του
Δεκέμβρη, τα παιδιά βγαίνουν στους δρόμους ψέλνοντας «τα τρίγωνα
κάλαντα» και «το καλήν εσπέρα». Οι νοικοκυρές κάνουν νόστιμα
γλυκά, για να τα φάει όλη η οικογένεια. Ανήμερα των
Χριστουγέννων, όλοι είναι χαρούμενοι. Το βράδυ τρώνε όλοι μαζί
και εύχονται ο ένας στον άλλο.
31 του μήνα, το βράδυ όλα τα παιδιά περιμένουν τον αγαπημένο
τους Άγιο, τον Αϊ Βασίλη. Του γράφουν γράμμα και την παραμονή
της πρωτοχρονιάς (31 Δεκεμβρίου) ο Αϊ Βασίλης τους φέρνει αυτό
που θα του ζητήσουν.
Οι περισσότερες οικογένειες,
κάθονται στο σπίτι ή κάνουν κάπου «ρεβεγιόν». Ανοίγουν
σαμπάνιες, τρώνε λαχταριστά γλυκά και περιμένουν να πάει 00:01,
για να μπει το νέο έτος.
Σε πολλά μέρη της πατρίδας μας, ο
ουρανός γεμίζει με πυροτεχνήματα. Μεγάλοι και μικροί, είναι πάρα
πολύ χαρούμενοι!
Λαογραφία
Στο Αττικό ημερολόγιο ήταν ο έβδομος μήνας και ονομάζεται
«Ποσειδών» ή «Ποσειδέων» προς τιμή του θεού της θάλασσας του
Ποσειδώνα. Επίσης τα τιμιώδη ονόματα του Δεκεμβρίου είναι:
Δεκέμβρης, Γιορτινός, Άϊ- Νικολιάτης, Χριστουγεννιάτης,
Χριστουγεννάς, Χιονιάς, Ασπρόμηνας.
Στη ζωή των αγροτών τρεις είναι
οι εμπειρίες το Δεκέμβριο: το κρύο, το τέλος της σποράς, η
μείωση του φωτός. Το δυνατό κρύο συνδέεται με τις τρεις γιορτές
στις αρχές του Δεκέμβρη: του Αϊ Σάββα, του Αι-Νικόλα και της
Αγίας Βαρβάρας. «Βαρβάρα βαρβαρωμένη και παγωμένη», λέει το
λαϊκό ρητό. Επειδή συνήθως, του Αγίου- Νικολάου χιονίζει ο λαός
λέει: «Άσπρισε πάλι τα γένια του ο Αϊ Νικόλας». Το τριήμερο της
Αγίας Βαρβάρας, του Αγίου- Σάββα και του Αγίου Νικόλα λέγεται «Αϊνικολοβαρβάρας
τριήμερο». Επίσης, έτσι ονομάζεται κι ο Δεκέμβρης, δηλαδή
Αϊνικολοβάρβαρος.
Παροιμίες
«Δεκέμβριος, Χριστού γέννηση και καλός μας χρόνος.»
* * *
«Το τραγούδι με το τρύγο, το
Δεκέμβρη παραμύθια.»
* * *
«Χιόνι του Δεκεμβρίου, χρυσάφι
του καλοκαιριού.»
* * *
«Να ‘ναι Χριστούγεννα στεγνά,
τα Φώτα χιονισμένα,
χαρά σ’ εκείνο το γεωργό,
που ‘χει πολλά σπαρμένα.»
* * *
«Να ‘ναι Χριστούγεννα στεγνά,
τα Φώτα χιονισμένα,
και τα Λαμπρά βρεχούμενα,
αμπάρια γιομισμένα.»
* * *
«Αγία Βαρβάρα μίλησε κι ο Σάββας
απεκρίθει.»
* * *
«Μαζέψτε ξύλα κι άχυρα
και σύρτε και στο μύλο,
γιατί Αϊ Νικόλας έρχεται
στα χιόνια φορτωμένος.»
* * *
«Χειμωνιάτικη γεννά καλοκαιρινή
χαρά.»
* * *
«Απ’ τα Νικολοβάρβαρα αρχίζει ο
χειμώνας.»
* * *
«Γύρω γύρω του Χριστού, η κορφή
του χειμωνικού.»
* * *
«Αγία Βαρβάρα γέννησε
και ο Σάββας το εδέχθει
και ο Αϊ Νικόλας έτρεξε
να πάει να το βαφτίσει.»
* * *
«Το Νοέμβρη και Δεκέμβρη φύτευε
καταβολάδες.»
