Δεκέμβριος 2007

Αρ. Φύλλου 95

Έτος 12ο

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Δεκέμβριος

Έθιμα Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς

Η ελληνική Πρωτοχρονιά - Πώς το έλατο έγινε χριστουγεννιάτικο δέντρο

Οι καλικάντζαροι – Το όνειρο του Δωδεκάμερου

Έλληνες συνθέτες – Μάνος Λοΐζος

Ταυρομαχίες - Η διατροφή των αρχαίων Ελλήνων

Οι πλανήτες – Γαία ή Γη

Λαοί αυτόχθονες – ιθαγενείς (Α΄ μέρος)

Αινίγματα και στίχοι από τους μαθητές της Β΄ τάξης

Γιατί το λέμε; - Διασκεδάστε μαθαίνοντας

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

 

 

 

 

Ταυρομαχίες

Ήταν λαϊκό αγώνισμα κατά την ελληνική αρχαιότητα και ειδικά κατά την Μινωική εποχή, όπως δείχνουν οι καλλιτεχνικές τοιχογραφίες και αγγειογραφίες. Άλλωστε, και ο άθλος του Θησέα  που σκότωσε τον Μινώταυρο μέσα στον λαβύρινθο, μαρτυρεί αυτό το έθιμο της ελληνικής αρχαιότητας. Από την Ελλάδα οι ταυρομαχίες μεταφυτεύθηκαν στη Ρώμη, όπου τα ήθη των Ρωμαίων επιζητούσαν τέτοια αγωνίσματα, για να ξυπνούν τα βάρβαρα ένστικτα των ανθρώπων.

Σήμερα οι ταυρομαχίες αποτελούν εθνικό αγώνισμα στην Ισπανία. Διεξάγονται στην «Πλάθα ντε ντόρος» (πλατεία των ταύρων) που υπάρχει σε κάθε μεγάλη πόλη της Ισπανίας. Λέγεται και αρένα. Τα μεγαλύτερα αμφιθέατρα για ταυρομαχίες βρίσκονται στην Μαδρίτη, στη Βαλένθια και στη Σεβίλλη. Οι ταυρομάχοι (ισπανικά τορεαντόρ και τορέρο) αποτελούν προσωπικότητες της Ισπανίας.

Ένας ταύρος πριν την ταυρομαχία μένει στο κελί του λίγες ώρες. Δεν του δίνεται τροφή, νερό, φως και χρόνος με το υπόλοιπο κοπάδι, γεγονός που του προκαλεί πανικό, φόβο και φυσικό και πνευματικό πόνο, λίγο πριν εισέλθει στο ρινγκ, για να τον τρυπήσουν με μαχαίρια και να παλέψει για τη ζωή του, τραυματισμένος και αδύναμος.

Ο ταύρος, πριν έρθει σε επαφή με τον ταυρομάχο, είναι κιόλας ημιθανής, γεμάτος ατσαλένια καρφιά στην μάχη του. Ο ταυρομάχος είναι ένας θεατρίνος, που με διάφορες φιγούρες με το κόκκινο πανί προκαλεί τον ταύρο και επιζητεί τα χειροκροτήματα των θεατών. Ο ταύρος είναι καταδικασμένος από την αρχή. Η ταυρομαχία δεν γίνεται με ίσους όρους, ένας προς έναν, αλλά ένας ταύρος προς μια ομάδα ανθρώπων. Ο ταυρομάχος έχει βοηθούς, τους πεόνες, τους πικαδόρες (ιππείς με ακόντια) τους μπαντεριγέρος, που καρφώνουν βέλη στη ράχη του ταύρου.

Αφού λοιπόν ταλαιπωρηθεί και πληγωθεί ο ταύρος, έρχεται ο ταυρομάχος μουλέτα (κόκκινη κάπα), κάνει τα λεγόματα περάσματα, για να ενθουσιάσει τους θεατές. Και όταν  δει ότι  ο ταύρος είναι στο τελευταίο στάδιο της αντοχής του, τον αποτελειώνει με το κυρτό ξίφος του (εστοκάδα).

Κάθε χρόνο στην Ισπανία σκοτώνονται στις ταυρομαχίες κατά μέσο όρο 1300 ταύροι και 3000 άλογα. Συχνά όμως και ταυρομάχοι τραυματίζονται ή και φονεύονται.    


 

 

Παυλίδης Ηλίας, Χατζηιωαννίδου Ελένη (ΣΤ΄ Τάξη)

 

 

H διατροφή των Αρχαίων Ελλήνων


 

Αν καλούσαμε στις μέρες μας σ’ ένα γεύμα κάποιους αρχαίους Έλληνες, όπως τον... Ηρόδοτο, τον Ηρακλή ή τον Αριστοφάνη, σίγουρα θα τους τρομάζαμε με τον πλούτο και την ποικιλία των εδεσμάτων που θα τους προσφέραμε. Εξαιτίας του ότι δεκάδες από τις σημερινές τροφές ήταν εντελώς άγνωστες στους αρχαίους Έλληνες, όπως η πατάτα λ.χ. από τα βασικότερα είδη της σημερινής διατροφής έγινε γνωστή στους Ευρωπαίους το 1530 και οι Έλληνες γεύτηκαν τη νοστιμιά της 300 χρόνια αργότερα, το 1832.

Άγνωστα επίσης ήταν στους προγόνους μας και γενικά στους Μεσογειακούς λαούς το ρύζι, η ζάχαρη, το καλαμπόκι, ο καφές, οι ντομάτες και τα ζαρζαβατικά (μελιτζάνες, πιπεριές, μπάμιες) τα πορτοκάλια και τα λεμόνια, το κακάο και διάφορα μπαχαρικά, τα ποικίλα ποτά, ακόμη και το ούζο- αφού φαίνεται να αγνοούσαν τον τρόπο της απόσταξης- τα ζυμαρικά, και ένα πλήθος από διάφορα αγαθά, που κατακλύζουν σήμερα τις αγορές μας.

Σύμφωνα με ένα κείμενο του Αθήναιου, αρχικά προσφερόταν στο δείπνο ένα ασημένιο ποτήρι και ένα χρυσό διάδημα σε κάθε παρευρισκόμενο. Ακολουθούσε η … «προσέλευση» ασημένιων και χάλκινων δίσκων με τα εδέσματα: Κοτόπουλα, πάπιες και χήνες ψητές, κατσικάκια, λαγοί, περιστέρια, τρυγόνια και πέρδικες.

Ενδιαμέσως των φαγητών υπήρχε ένα διάλειμμα με μουσικούς και αυλητρίδες (νέες γυναίκες που έπαιζαν αυλούς, γνωστές από απεικονίσεις σε αγγεία).

Στο δεύτερο μέρους του δείπνου ακολουθούσε το ψητό γουρουνόπουλο σε ασημένιο δίσκο, γεμιστό με ψητές τσίχλες και συκοφάγους, στρείδια και χτένια σκεπασμένα με κρόκους αβγών.

Ο απλός Αθηναίος πολίτης σιτιζόταν καθημερινά πολύ λιτά. Το πρόγευμά του, το "ακράτισμα", απαρτιζόταν από λίγο κριθαρένιο ψωμί, βουτηγμένο σε άκρατο οίνο (ανέρωτο κρασί) και συνοδευόταν καμιά φορά από ελιές και σύκα ή από μια κούπα "κυκεώνα", ρόφημα από βρασμένο κριθάρι αρωματισμένο με μέντα ή θυμάρι.

Το μεσημέρι, υπήρχε ένα σύντομο γεύμα, το "άριστον", ψωμί με τυρί κατσικίσιο ή ελιές και σύκα. Το βασικό όμως γεύμα της ημέρας ήταν το δείπνο. Στα σπίτια των χωρικών το δείπνο περιελάμβανε κριθαρένιο χυλό και ψωμί από κριθάρι. Σπανιότερα έτρωγαν λαχανικά, κίσσες ή χελιδόνια που τα παγίδευαν στους αγρούς. Στα σπίτια των πλουσίων, το δείπνο περιελάμβανε κάποια δημητριακά και ψωμί σταρένιο, καθώς και ψάρια ή λουκάνικά, τυρί, κουλούρες και ραπανάκια. Συχνά δε, τέλειωναν το δείπνο με επιδόρπιο, τα "τραγήματα": φρούτα φρέσκα ή ξερά ή γλυκά με μέλι.

Οι άνθρωποι της εποχής εκείνης, έτρωγαν συχνά ψάρι. Κρέας έτρωγαν κατ’ εξοχήν στις θρησκευτικές εορτές. Τότε έφερναν στο σπίτι ζωντανό το κατσίκι ή το αρνί και το θυσίαζαν στην αυλή. Τα εντόσθια και το λίπος τα έκαιγαν στο βωμό προσφορά στους θεούς, το δε υπόλοιπο κρέας το έψηνε ειδικευμένος μάγειρας.

Οι Μυκηναίοι, από τον 15ο και 14ο αιώνα π.Χ., είχαν ως βασική τροφή τα δημητριακά και χρησιμοποιούσαν τις λέξεις«σίτος» και «κριθή». Επίσης, έτρωγαν πολλά σύκα, μέλι και τυριά.

Καθημερινή σκηνή σε κρεοπωλείο των Αθηνών. Ο κρεοπώλης τεμαχίζει κομμάτι κρέατος ενώ τον διευκολύνει ο βοηθός του. Μάλιστα, στο αρχαιοελληνικό τραπέζι θα μπορούσε κανείς να συναντήσει ακόμα και γλυκόξινες γεύσεις, πατρίδα των οποίων σήμερα θεωρούμε την Κίνα!

Επίσης, γνωρίζουμε ότι χρησιμοποιούσαν μια μεγάλη ποικιλία από καρυκεύματα για το κυνήγι, πολλά κρεμμύδια, αγουρέλαιο αρωματισμένο με μέντα ή θυμάρι, ενώ έφτιαχναν γλυκίσματα από ψιλοκοσκινισμένο αλεύρι και μελωμένο κρασί!

Ο Θεόφραστος αναφέρει 5 ποικιλίες ραπανιών, διευκρινίζοντας ότι εκείνο της Βοιωτίας ήταν το πιο γλυκό. Επίσης είναι γνωστό ότι έτρωγαν τα ραπανάκια μαζί με το ψωμί για πρωινό!


 

Βάσω Γρηγοριάδου, Βάσω Παναούση, Ελένη Χατζηιωαννίδου,

Ηλίας Παυλίδης, Αντώνης Παπαδόπουλος (ΣΤ΄ Τάξη)

 

 

 

Την σελίδα αυτή σχεδίασε ο Κιοσσές Γιώργος