Δεκέμβριος 2004

Αρ. Φύλλου 72

Έτος 9ο

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Ιστορίες και μύθοι για την πιό μαγική γιορτή του χρόνου

Κάλαντα

Οι μαθητές της Δ τάξης σας προτείνουν να διαβάσετε

Ένας τίμιος άνθρωπος - Δεκέμβριος

Ερυθρός Σταυρός - Ερρίκος Ντυνάν

Επίσκεψη στο Μουσείο Φωτογραφίας και στο Μουσείο Κινηματογράφου - Η ιστορία του κινηματογράφου

Επίσκεψη στο Ναό του Αγίου Δημητρίου

Ηχοληψία και αναπαραγωγή του ήχου

Ευλογημένο αμπέλι

Γιατί το λέμε

Το ελάφι - Ένα ελάφι διηγείται την ιστορία του

Οι αστερισμοί (Γ' μέρος) - Διασκεδάστε μαθαίνοντας

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

 

 

 

 

 

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΝΑΟ

ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Ο Άγιος Δημήτριος μαρτύρησε στη Θεσσαλονίκη το 303 μ.Χ., την εποχή του διώκτη των χριστιανών Διοκλητιανού.

Με το διάταγμα των Μεδιολάνων, που υπέγραψε ο Μ. Κωνσταντίνος το 313 μ.Χ., οι Θεσσαλονικείς χριστιανοί ελεύθερα πλέον έσπευσαν να τιμήσουν το συμπολίτη τους Μεγαλομάτρυρα Δημήτριο, χτίζοντας ένα μικρό ναό στο χώρο όπου είχε μαρτυρήσει και ταφεί, κοντά στο υπόγειο ερειπωμένου ρωμαϊκού λουτρού δίπλα στο Στάδιο της πόλης.

Ο χώρος εκείνος έγινε γρήγορα τόπος προσκυνήματος όπου έφταναν πιστοί από όλα τα μέρη, για να προσευχηθούν στον τάφο του Αγίου και άλλοι να θεραπευθούν από βαριές ασθένειες με το μύρο που ανάβλυζε από τον τάφο.

Το 413 ο Ρωμαίος έπαρχος Λεόντιος έχτισε στην ίδια θέση νέο επιβλητικό ναό, από ευγνωμοσύνη προς τον Άγιο, επειδή θεραπεύτηκε τελείως από ασθένεια που έπασχε.

Μεγάλη πυρκαγιά μεταξύ των ετών 629 και 639 κατέστρεψε μεγάλο μέρος του ναού τον οποίο ξαναχτίζει ο λαός της Θεσσαλονίκης με επικεφαλής τον Επίσκοπο Ιωάννη.

Το 904 ο ναός λεηλατείται από τους Σαρακηνούς πειρατές.

Το 1185 ξαναλεηλατείτε από τους Νορμανδούς, όταν η πόλη κυριεύτηκε απ’ αυτούς.

Το 1493 ο ναός μετατρέπεται σε τζαμί από τους Τούρκους.

Με την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης ο ναός ξαναλειτουργεί σαν χώρος λατρείας του Αγίου Δημητρίου.

Η πυρκαγιά που έκαψε τα 2/3 της Θεσσαλονίκης στις 5 και 6 Αυγούστου του 1917, κατέστρεψε και τον ιστορικό ναό, ο οποίος επί χίλια πεντακόσια χρόνια αποτελούσε το κόσμημα και το καύχημα της Θεσσαλονίκης.

Το 1926 άρχισε η ανοικοδόμηση του ναού, πάνω στα παλιά σχέδια, και ολοκληρώθηκε το 1948. Είναι ο ναός που βλέπουμε όλοι σήμερα.

Αρχιτεκτονική

  

Σαν μνημείο τέχνης ο ναός του Αγίου Δημητρίου είναι ένα από τα πιο υπέροχα μνημεία της ελληνικής αρχιτεκτονικής. Είναι αντιπροσωπευτικός τύπος βασιλικής πεντάκλιτης με εγκάρσιο κλίτος.

Έχει μήκος 43,58 μ. και πλάτος 33 μ.

Η δυτική είσοδος οδηγεί στο μεγαλοπρεπή νάρθηκα του ναού, μπροστά από τον οποίο υπάρχει η φιάλη αγιασμού (μαρμάρινη λεκάνη).

 

Με τέσσερις σειρές κιονοστοιχιών ο ναός χωρίζεται σε 5 κλίτη (στοές). Το μεσαίο κλίτος είναι μεγαλύτερο από τα υπόλοιπα τέσσερα, και χωρίζεται από αυτά με 8 πράσινους, 12 λευκούς κίονες και 4 πεσσούς (τετράγωνες κολόνες) που καταλήγουν σε κιονόκρανα στολισμένα με αετούς με ανοιχτά φτερά, κεφάλια κριαριών και φυτικό διάκοσμο. Το κλίτος αυτό σκεπάζεται με σαμαρωτή στέγη.

Πάνω από τα πλάγια κλίτη υπάρχουν ευρύχωροι Γυναικωνίτες.

Υπάρχει και ένα έκτο κλίτος μπροστά από το ιερό, κάθετο στα υπόλοιπα, στο οποίο βλέπουμε 4 ερυθρούς, 8 λευκούς κίονες και 4 πεσσούς με κορινθιακά κιονόκρανα.

Στη νοτιανατολική γωνία του ναού υπάρχει το μικρό παρεκκλήσι του Αγίου Ευθυμίου, όπου διατηρούνται πολύ σημαντικές τοιχογραφίες του 1303.

Γύρω στα 1481, στο εσωτερικό του ναού, στην αριστερή κιονοστοιχία αμέσως μετά το νάρθηκα, τοποθετήθηκε ο μαρμάρινος τάφος του Θεσσαλονικέα πρόκριτου Λουκά Σπαντούνη.

Στο κεντρικό κλίτος μπορούμε να δούμε την εξαγωνική βάση του κιβωτίου όπου φυλάγονταν τα λείψανα του Αγίου κατά τη βυζαντινή εποχή και το πηγάδι, λίγο πριν από το τέμπλο, από όπου διοχετευόταν άγιο μύρο στο χώρο της Κρύπτης.

Στην τουρκοκρατία γλυπτά που στόλιζαν το ναό χρησιμοποιήθηκαν για την επίστρωση του δαπέδου του ναού (που είχε ήδη μετατραπεί σε τζαμί), απομακρύνθηκαν ή χρησιμοποιήθηκαν σαν οικοδομικό υλικό για την ανέγερση του μιναρέ. Ό,τι υλικό βρέθηκε κατά τις εργασίες αναστήλωσης οδηγήθηκε στην Κρύπτη.

Ο ναός είναι διακοσμημένος με τοιχογραφίες και ψηφιδωτά που αντιπροσωπεύουν διάφορες περιόδους της βυζαντινής τέχνης και που έχουν διασωθεί από τις πυρκαγιές που τον έχουν καταστρέψει.

Η Κρύπτη

Είναι το σύμπλεγμα στοών και διαδρόμων που βρίσκεται κάτω από το Ιερό Βήμα και αποτελούσε το ανατολικό τμήμα του ρωμαϊκού λουτρού κοντά στο οποίο είχε χτιστεί ο πρώτος ναός.

Αρχικά στην Κρύπτη οι πιστοί Θεσσαλονικείς λάτρευαν τον Άγιο Δημήτριο μέσω του αγιάσματος που έπαιρναν από την Κρήνη, που βρισκόταν στο κέντρο του ρωμαϊκού κτίσματος, στην οποία το νερό έρεε από το πηγάδι που σώζεται μέχρι σήμερα βόρεια του ιερού.

Στο χώρο της Κρύπτης υπάρχει και ένα παρεκκλήσι, το οποίο στους παλαιοχριστιανικούς χρόνους επικοινωνούσε με την Κρήνη του αγιάσματος, αλλά και με το ιερό του ναού. Πιθανότατα είναι ο τόπος όπου ακριβώς μαρτύρησε ο Άγιος.

Στο κεντρικό μέρος της Κρύπτης προστέθηκε ένας διάδρομος με ημικυκλικό Κιβώριο (θολωτή κατασκευή που στηρίζεται σε μικρούς κίονες). Το Κιβώριο αποτελεί το χώρο όπου έρεε το αγίασμα και το μύρο, το οποίο έβγαινε από τις πληγές του σώματος του Αγίου.

 

 

 

Την σελίδα αυτή σχεδίασε ο Κιοσσές Γιώργος