ΔΕΙΝΟΣΑΥΡΟΙ (ΔΕΙΝΟΣΑΥΡΙΑ Ή ΔΕΙΝΟΣΑΥΡΙΔΕΣ) Μεγάλα ερπετά, που έζησαν κατά το μεσοζωικό αιώνα. Η ζωή τους: Εμφανίστηκαν πριν από 200 περίπου εκατομμύρια χρόνια, επικράτησαν σ' όλες τις ηπείρους και εξαφανίστηκαν κατά το τέλος του κρητιδικού αιώνα, χωρίς να αφήσουν απογόνους. Σήμερα μας είναι γνωστά από τους σκελετούς που βρέθηκαν και από τα απολιθώματά τους. Απ' αυτά φαίνεται πως ήταν ζώα πολύ άσχημα και χοντροειδή. Το σώμα τους: Τα μεγάλα αυτά ερπετά προήλθαν από αμφίβια και διαμορφώθηκαν σε πολλά γένη και είδη. Διάφεραν μεταξύ τους στη μορφή, στις διαστάσεις και στον τρόπο ζωής. Το μήκος τους άρχιζε από μερικά εκατοστόμετρα και έφτανε τα 35 μέτρα ενώ το βάρος τους ξεπερνούσε αρκετές φορές τους 35 τόνους. Συνήθως βάδιζαν με τα τέσσερα άκρα και μερικά με τα δύο, οπότε τα πίσω ήταν περισσότερο αναπτυγμένα από τα μπροστινά. Είχαν κρανίο μέτριων διαστάσεων, εγκέφαλο σχετικά πολύ μικρό, λαιμό και ουρά πολύ μακριά. Τροφή - πολλαπλασιασμός: Υπήρχαν σαρκοφάγα γένη και άλλα φυτοφάγα. Τα περισσότερα ήταν ωοτόκα. Είδη: Οι δεινόσαυροι υποδιαιρούνται σε δύο τάξεις: Σαυρόποδες και ορνιθόποδες, που διαφέρουν μεταξύ τους στην κατασκευή της λεκάνης. Τα γνωστότερα από τα γιγαντιαία είδη είναι: ο αλλόσαυρος, ο αγκυλόσαυρος, ο βραχιόσαυρος, ο διπλόδοκος, ο στεγόσαυρος, ο τυραννόσαυρος κ.ά. Ο κυριότερος λόγος εξαφάνισης των δεινοσαύρων υπήρξε το γεγονός ότι δεν μπορούσαν να προσαρμοστούν στις μεγάλες φυσικές μεταβολές που έγιναν στη Γη και μάλιστα στη μεταβολή του ηπειρωτικού κλίματος σε ψυχρό. Αντωνιάδου Άννα (ΣΤ΄ Τάξη) ΑΣ ΓΝΩΡΙΣΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΤΟΥ ΗΛΙΑΚΟΥ ΜΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΛΑΝΗΤΗ Εικόνα του πλανήτη Όνομα: Δίας Ακτίνα: 71.398 χμ. Όγκος: 1,403 της γης Βαρύτητα: 2,54 (ένας άνθρωπος 75 κιλών θα ζύγιζε 190,5 κιλά) Ατμόσφαιρα: Υδρογόνο (88%), ήλιο, ίχνη μεθανίου και αμμωνίας Ελάχιστη θερμοκρασία: -125o C Μέγιστη θερμοκρασία: 17o C Διάρκεια περιστροφής (γύρω από τον άξονά του): 9,92 ώρες Διάρκεια περιφοράς (γύρω από τον ήλιο): 12 έτη Μέση απόσταση από τον ήλιο: 778.400.000 χμ. Ελάχιστη απόσταση από τη Γη: 628.760.000 χμ. Μέγιστη απόσταση από τη Γη: 970.000.000 χμ. Δορυφόροι: 16 γνωστοί. Γανημίδης, Ιώ, Ευρώπη, Μήτις, Αμάλθεια, Θήβη, Λήδα, Υμαλία, Λυσιθέα, Ελόρα, Ανάγκη, Κάρμη, Πασιφάη, Σινώπη, Καλλιστώ, Αδράστεια Άλλες πληροφορίες: Ο μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος, ο πέμπτος κατά σειρά αποστάσεως από τον Ήλιο. Οι αρχαίοι γνώριζαν την ύπαρξή του και, παρά το γεγονός ότι δεν είχαν κατάλληλα οπτικά μέσα παρατήρησης, πίστευαν πολύ σωστά ότι, για να κινείται τόσο αργά, πρέπει να βρίσκεται πολύ μακριά. Ακόμα ότι, για να φαίνεται τόσο λαμπρός, παρά τη μεγάλη απόσταση που μας χωρίζει, πρέπει να έχει τεράστιες διαστάσεις. Για όλα αυτά του έδωσαν το όνομα Δία. Είναι ο λαμπρότερος αστέρας μετά την Αφροδίτη. Κάθε 15 ή 17 χρόνια ο Δίας, επειδή φτάνει σε μικρή απόσταση από τη Γη, παίρνει τη δεύτερη θέση σε λαμπρότητα. Στην ατμόσφαιρα του Δία κυριαρχεί το υδρογόνο, ενώ πολλά σύννεφα καλύπτουν την επιφάνειά του και δυσκολεύουν την παρατήρησή της. Επειδή η ατμόσφαιρα δυσκολεύεται να ακολουθήσει την περιστροφική κίνηση του κύριου όγκου του, τα σύννεφα παρασυρόμενα (λόγω της μεγάλης πυκνότητάς τους και γι' αυτό και της μεγαλύτερης έλξης τους) σχηματίζουν περιφερειακές ζώνες (σαν δακτυλίους), οι οποίες με μεγαλύτερη ανάλυση κατά την τηλεσκοπική παρατήρηση παρουσιάζονται να αποτελούνται από προσωρινές τοπικές συγκεντρώσεις, που φαίνονται σαν κηλίδες. Το σύνολο των φωτεινών και σκοτεινών ζωνών διαγράφεται παράλληλα προς τον ισημερινό του Δία. Οι ζώνες αυτές μεταβάλλουν συνέχεια το πλάτος και την όψη τους. Το πιο εμφανές χαρακτηριστικό του Δία είναι μια γιγάντια κόκκινη ανεμοθύελλα που λυσσομανά στα κατώτερα στρώματα των νεφών του. Η γιγάντια αυτή κόκκινη κηλίδα ατενίζει το διάστημα σαν ένα κακό κυκλώπειο μάτι και παρατηρείται ανελλιπώς εδώ και 350 χρόνια περίπου. Πρόκειται για μια τρομακτική ατμοσφαιρική καταιγίδα σε σχήμα οβάλ και μέγεθος 3 φορές το μέγεθος της Γης. Ρεύματα αέρα στην κορυφή ρέουν από τα ανατολικά προς τα δυτικά, ενώ ρεύματα του αέρα στο βάθος κινούνται από τα δυτικά προς τα ανατολικά. Η κηλίδα αυτή περιστρέφεται μια φορές κάθε 7 μέρες, ενώ οι παρατηρήσεις που έγιναν μας δείχνουν ότι πρόκειται για περιοχή υψηλών πιέσεων, όπου τα ανώτερα σύννεφα είναι πολύ υψηλότερα από ό,τι τα σύννεφα της γύρω περιοχής. Επικρατεί η αντίληψη ότι στην ατμόσφαιρα του Δία συμβαίνουν μεγάλες διαταραχές, ανάλογες με τις ηλιακές (αναπήδηση θερμών αερίων μαζών), που, εξαιτίας του ισχυρότατου μαγνητικού πεδίου, ακολουθούν μια πορεία "κυκλικής πολώσεως. Το γεγονός αυτό μας επιτρέπει να υποθέσουμε ότι ο Δίας ίσως στο παρελθόν να ήταν ένα αυτόφωτο ουράνιο σώμα. Μυθολογία: Ο Δίας ήταν αρχηγός των ολύμπιων θεών, γιος του Κρόνου και της Ρέας. Επειδή ο Κρόνος, φοβούμενος να μη χάσει την εξουσία, κατάπιε τα παιδιά του, η Ρέα έδωσε στον Κρόνο να καταπιεί μια πέτρα τυλιγμένη στις φασκιές του Δία. Το νεογέννητο μωρό μεταφέρθηκε στο όρος Δίκτη της Κρήτης και την ανατροφή του ανέλαβαν οι Κούρητες και οι νύμφες Αδράστεια και Ίδη, οι οποίες τον έτρεφαν με το γάλα της κατσίκας Αμάλθειας. Όταν ο Δίας ενηλικιώθηκε, ανάγκασε τον πατέρα του τον Κρόνο να βγάλει από το στομάχι του τα παιδιά (αδέρφια του Δία) που είχε καταπιεί και τα οποία τον αναγνώρισαν ως το νέο εξουσιαστή του κόσμου. Τα σύμβολα του Δία ήταν ο αετός και ο κεραυνός που του χάρισαν οι Κύκλωπες. Ήταν προστάτης των ξένων και των δικαιωμάτων των αδύναμων, καθώς και εγγυητής κάθε μορφής σχέσης και συμφωνίας. Επίσημη σύζυγος του Δία ήταν η αδερφή του Ήρα με την οποία απέκτησε τρία παιδιά: τον Άρη, την Ήβη και τον Ήφαιστο. Ο Δίας όμως είχε σχέσεις με πολλές άλλες θεές και θνητές με αποτέλεσμα να αποκτήσει τουλάχιστον 31 παιδιά τα πιο γνωστά από τα οποία ήταν ο Ηρακλής, ο Ερμής, η Αθηνά, η Αφροδίτη, η Περσεφόνη, κ.ά. Γιαπράκης Μάκης (ΣΤ΄ Τάξη) ΛΑΪΚΟΙ ΖΩΓΡΑΦΟΙ Η ελληνική λαϊκή ζωγραφική γνώρισε ξεχωριστή ανάπτυξη στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Δεν είναι ξεκομμένη από τις άλλες εκδηλώσεις της λαϊκής τέχνης. Βρίσκεται σε άμεση σχέση με την αρχιτεκτονική, την ξυλογλυπτική, την υφαντική κλπ., συνεργάζεται μαζί τους και δέχεται την επίδρασή τους. Οι λαϊκοί ζωγράφοι δεν έχουν καμιά θεωρητική κατάρτιση, και πολλές φορές ούτε και γενική παιδεία. Ζουν και εργάζονται σε μικρά χωριά, γυρίζονταν από τόπο σε τόπο και απεικονίζοντας γεγονότα της εποχής ή θέματα δικών τους διακοσμητικών εμπνεύσεων επηρεασμένοι πάντα από το φυσικό περιβάλλον και τον κοινωνικό περίγυρο. Περιγράφουν με κάθε λεπτομέρεια τα ήθη, τα έθιμα και τις συνήθειες του τόπου τους. Δεν ακολουθούν κανόνες, αλλά ζωγραφίζουν ελεύθερα ,χωρίς κανένα περιορισμό. Δε γνωρίζουν τους κανόνες της προοπτικής και οι μορφές τους παρουσιάζονται ήρεμες, μέσα σε πολύχρωμο φόντο. Τα χρώματα και τα σχέδια αντανακλούν την λαϊκή αντίληψη, είναι συνήθως βαριά χωρίς αποχρώσεις. (Χρησιμοποιούν πολύ το λουλακί και την ώχρα). Λαϊκούς ζωγράφους θα συναντήσουμε σχεδόν σε κάθε περιοχή - πόλη αλλά ξεχωρίζουν ο Θεόφιλος και ο Ανδρέας Κόντογλου. Παρασκευαδέλη Βασιλική, Σελίδου Ελίζα (Ε΄ Τάξη) ΑΝΕΚΔΟΤΑ "Η γούνα στη βροχή" Πελάτισσα: Μπορεί αυτό το γούνινο παλτό να φορεθεί στη βροχή χωρίς να χαλάσει; Γουναράς; Μα, κυρία μου, είδατε ποτέ κανέναν κάστορα να κρατάει ομπρέλα; * * * "Πώς να φύγει" - Μου χρωστάς έξι μηνών νοίκι. Να ξεκουμπιστείς γρήγορα! - Να φύγω χωρίς να πληρώσω; Ποτέ! * * * "Όταν η αλήθεια λέγεται ωμά" - Είδες τι έκανες; Μου πέταξες αυτή την πέτρα και έσπασες το τζάμι. - Δε φταίω εγώ. Εσύ έσκυψες το κεφάλι σου! Σελίδου Χαρούλα (ΣΤ΄ Τάξη) ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ "Το παλιό καράβι νερά απ' ολούθε βάζει" Όταν κάτι παλιώσει, χαλάει πότε στο ένα και πότε στο άλλο σημείο. Ο γέρος άνθρωπος υποφέρει από πολλές αρρώστιες συγχρόνως. * * * "Σαν σκλάβος δούλευε και σαν αφέντης τρώγε" Να δουλεύεις γερά αλλά και να τρως καλά, για να αντέξεις. Αντωνιάδου Άννα (ΣΤ΄ Τάξη)