Φεβρουάριος 2004

Αρ. Φύλλου 66

Έτος 8ο

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Φεβρουάριος - Μια λαϊκή παράδοση για το Φεβρουάριο - Δίσεκτο έτος

Καρναβάλι - ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΤΗΣ ΣΚΥΔΡΑΣ

Απόκρια - Γιατί το λέμε

Το γαϊτανάκι

Ο ξυλοπόδαρος - Καθαρή Δευτέρα - Χαρταετός - Το αποκριάτικο πάρτι του σχολείου μας

Η γιορτή του αγίου Βαλεντίνου

Φυσικός πλούτος, ενέργεια και πολιτισμός

Επίσκεψη στο Κ.Π.Ε. Καστοριάς

Ζώα που ξέρουν από … κρύο!!!

Δεινόσαυροι - πλανήτης Δίας - Λαικοί Ζωγράφοι - ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΤΕ ΜΑΘΑΙΝΟΝΤΑΣ

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

 

 

 

 

ΑΠΟΚΡΙΑ


Αποκριά! Είναι η χρονική περίοδος που αρχίζει με το άνοιγμα του Τριωδίου και τελειώνει την Κυριακή της Τυροφάγου. Έχει στη σειρά τις Κυριακές: του Τελώνη και Φαρισαίου, του Ασώτου και της Τυροφάγου.
Η Εκκλησία μας λογαριάζει τις μέρες αυτές ως μέρες ψυχοσωματικής προετοιμασίας, γιατί από την Καθαρή Δευτέρα αρχίζει η Μεγάλη Σαρακοστή, που καταλήγει στα Άγια Πάθη και την Ανάσταση. Σύμφωνα με παλιά παράδοση οι μέρες της Αποκριάς είναι ψυχαγωγία και χαρά και το λαϊκό αυτό πανηγύρι είχε την προέλευση του στις διονυσιακές γιορτές της αρχαίας Ελλάδας. Ο λαός θυσίαζε στο Διόνυσο, διασκεδάζοντας μεταμφιεσμένος. Γενικά ΑΠΟΚΡΙΑ ΕΙΝΑΙ:
Μεταμφιέσεις και παραστάσεις
  Φαγοπότι
ό Χορός
ό Φωτιές
ό Τιμή στους νεκρούς
Σε ολόκληρη την Ελλάδα οι κάτοικοι συνηθίζουν να μεταμφιέζονται (να αλλάζουν αμφίεση -ντύσιμο) και γίνονται Καρνάβαλοι, Γενίτσαροι, Κουκούγεροι, Πιερότοι, Μασκαράδες. Τελευταία πληθαίνουν τα καρναβάλια και γίνονται παρελάσεις, όπως στην Πάτρα, στην Ξάνθη, στη Νάουσα, στην Κοζάνη. Επίσης, όμορφες εκδηλώσεις γίνονται και στο νομό μας, με παρελάσεις αρμάτων, χορούς και πολύ κέφι. Ξεχωρίζουν όμως το καρναβάλι της Σκύδρας και της Κρύας Βρύσης .
Ηλιάδου Κασσιανή,
Τσιτλακίδου Αλεξάνδρα (Ε΄ Τάξη)
 

ΝΑΟΥΣΑ
Εδώ αναβιώνει το παραδοσιακό έθιμο "ΜΠΟΥΛΑΣ" και "ΓΕΝΙΤΣΑΡΟΣ". Γίνεται παρέλαση παραδοσιακών και Σατυρικών. Η ιστορία του χορευτικού συγκροτήματος αρχίζει το 1705. Την χρονιά εκείνη οι Ναουσαίοι, τιμώντας τη μνήμη των παλικαριών που έπεσαν στον αγώνα εναντίον των Τούρκων, εμφανίστηκαν την αποκριά με τις στολές των αρματολών με κέρινο πρόσωπο και θώρακα από χιλιάδες ασημένια νομίσματα. Οι χορευτικοί σύλλογοι και η φιλαρμονική της πόλης παίζουν και χορεύουν στους δρόμους , όπου προσφέρονται δωρεάν ναουσιώτικο κρασί, μήλα και άλλα εδέσματα.

ΝΕΑΠΟΛΗ(ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ)
Οι εκδηλώσεις για την Αποκριά αρχίζουν την Τσικνοπέμπτη. Εδώ δεν έχουμε την καθιερωμένη παρέλαση του Καρνάβαλου αλλά καθημερινά μέχρι την Καθαρή Δευτέρα γίνονται διαφορετικές εκδηλώσεις, όπως συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, παιδικά πάρτι με διάφορα αποκριάτικα παιχνίδια και δώρα, δημοτικοί χοροί και τραγούδια από ελληνικά και ξένα συγκροτήματα, λαογραφικές εκδηλώσεις.

ΠΟΛΥΓΥΡΟΣ (ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ)
Οι εκδηλώσεις του Καρναβαλιού ξεκίνησαν πριν από αρκετές δεκαετίες και τα τελευταία χρόνια πήραν την μορφή 12ήμερων εκδηλώσεων κυρίως λαογραφικού χαρακτήρα, καθιστώντας το Καρναβάλι του Πολύγυρου μία από τις μεγαλύτερες αποκριάτικες εκδηλώσεις της Β. Ελλάδας. Κατά την διάρκεια των εορτασμών προσφέρονται δωρεάν κρασί, λουκάνικα, παραδοσιακός χαλβάς, χωριάτικες πίτες κ. α.
Φωτιά Αναστασία,
Παρασκευαΐδου Μαρία (Ε΄ Τάξη)

ΚΑΣΤΟΡΙΑ
Ονομαστά είναι τα "Ραγκουτσάρια" που αποτελούν αναβίωση των αρχαίων Διονυσιακών τελετών. Μικροί και μεγάλοι σε "Μπουλούκια" συνοδευόμενοι από παραδοσιακά λαϊκά όργανα, με ποικίλες μεταμφιέσεις περιφέρονται στους δρόμους.
Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς οι κάτοικοι ανάβουν φωτιές που ονομάζονται "μπουμπούνες". Η πρώτη φωτιά ανάβει στην κεντρική πλατεία και σιγά - σιγά ανάβουν κι άλλες σε όλες τις γειτονιές. Πρόκειται για ένα προχριστιανικό έθιμο, που έχει τις ρίζες του στην πυρολατρία. Γύρω από τις "μπουμπούνες" συγκεντρώνονται οι κάτοικοι, στους οποίους προσφέρεται κρασί, ρακή, χαλβάς, ελιές και ψητό λουκάνικο. Το γλέντι διαρκεί, μέχρι να σβήσει η φωτιά και να μείνουν τα κάρβουνα.
Στην Καστοριά αναβιώνει κι άλλο έθιμο, ο "χασκάρης". Κάποιος δένει στην άκρη ενός "κλώστη" (πλάστη) ένα αυγό και το γυρνά με ταχύτητα από στόμα σε στόμα. Εκείνος που θα καταφέρει να το αρπάξει είναι και ο νικητής.

ΚΟΖΑΝΗ
"Οι Φανοί", είναι μεγάλες φωτιές που ανάβουν στις διάφορες γειτονιές της Κοζάνης και οι ντόπιοι τραγουδούν αποκριάτικα τραγούδια (στο τοπικό ιδίωμα), που σατιρίζουν καταστάσεις και πρόσωπα. Κατά την διάρκεια του δωδεκαήμερου κάθε μέρα, μια γειτονιά ανάβει τον δικό της "Φανό", ενώ το βράδυ της Κυριακής (της Μεγάλης Αποκριάς) ανάβουν όλοι οι "Φανοί" σ' όλες τις γειτονιές και η πόλη ζει ένα ξέφρενο παραδοσιακό γλέντι μέχρι το πρωί.
Παρασκευαδέλη Βασιλική,
Σελίδου Ελίζα (Ε΄ Τάξη)


ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΛΕΜΕ;


"Το 'να χέρι νίβει τα' άλλο…"
Αυτή είναι μια παροιμία και όχι μια παροιμιώδης έκφραση. Ο λαός, μάλιστα, ο σημερινός την έχει συμπληρώσει με τη φράση: και τα δυο το πρόσωπο. Η παροιμία αυτή στην αρχική της μορφή είναι αρχαιότατη και τη συναντούμε με μικρές παραλλαγές σε πολλούς συγγραφείς. Σ' ένα στίχο του Πυθαγόρειου φιλόσοφου και ποιητή Επίχαρμου (περί τα 450 π.Χ.) διαβάζουμε: "Α δε χειρ ταν χείρα νίζει. δος τι λάβοις τι κα".
Αυτή η διατύπωση αποσαφηνίζει εξολοκλήρου και την έννοια της παροιμίας: "Το ένα χέρι νίβει τα' άλλο. δώσε κάτι, για να πάρεις κάτι".
Δηλαδή, δεν μπορεί να έχει κανείς απαίτηση να αποκτάει ωφελήματα, χωρίς να προσφέρει και ανταλλάγματα.
Ανεξάρτητα τώρα του παραπάνω στίχου, που αναφέρεται - εκτός από τον ψευτοπλατωνικό Αξίοχο - και από τον Αισχίνη, συναντιέται και η παροιμία: "χειρ χείρα νίπτει".
Αργότερα, τη συναντάμε την παροιμία αυτή και σε λατινική διατύπωση και αλληλοδιαδόχως και σε όλες σχεδόν τις άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες.
* * *
"Η καρδιά σου είναι από πέτρα"
Τη φράση αυτήν την πρωτοβρίσκουμε στον Όμηρο. Πριν να πεθάνει ο Έκτορας, λέει στον Αχιλλέα: "Η καρδιά σου είναι από πέτρα. Να θυμάσαι, λοιπόν, πως εξαιτίας μου οι θεοί θα είναι οργισμένοι εναντίων σου, την ημέρα που ο Πάρις και ο Απόλλων, παρ' όλη τη γενναιότητά σου, θα σε σκοτώσουν δίπλα στις Σκαιές Πύλες".

(Από το βιβλίο του Τάκη Νατσούλη "Λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις"
Παναούση Κατερίνα (ΣΤ΄ Τάξη)

 

 

 

Την σελίδα αυτή σχεδίασε ο Κιοσσές Γιώργος