Φεβρουάριος 2008

Αρ. Φύλλου 97

Έτος 12ο

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Φεβρουάριος – Ο Φλεβάρης στη λαογραφία – Παροιμίες για το Φλεβάρη – Αρχή τριωδίου – Τσικνοπέμπτη – Άγιος Βαλεντίνος

Εκπαίδευση για την αλλαγή του κλίματος – Το φαινόμενο του θερμοκηπίου

Δραστηριότητες του Νηπιαγωγείου

Χαϊκού (ποιήματα Γ΄ τάξης)

Τα μουσικά όργανα – Οι πλανήτες (Δίας)

Μεγάλα ηφαίστεια της Γης - Μεγάλες έρημοι της Γης

Λαοί Αυτόχθονες / Ιθαγενείς

Παραμύθια … έτσι όπως μας αρέσουν

Έλληνες συνθέτες (Θάνος Μικρούτσικος)

Γιατί το λέμε; - Διάφορα θέματα - Διασκεδάστε μαθαίνοντας

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

 

 

 

 

ΜΕΓΑΛΑ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΤΗΣ ΓΗΣ

ΚΡΑΚΑΤΟΑ

Το ινδονησιακό ηφαίστειο Κρακατόα εξερράγη στις 27 Αυγούστου του 1883 και η ισχύς της έκρηξης υπολογίστηκε ότι ήταν υπερδιπλάσια  και από την έκρηξη της ισχυρότερης υδρογονοβόμβας.! Οι επιστήμονες λένε ότι ήταν και η ισχυρότερη έκρηξη ηφαιστείου που έγινε ποτέ. Η έκρηξη ακούστηκε μέχρι την Αυστραλία που απέχει από το Κρακατόα 3.600 χιλιόμετρα. Πέτρες των 30 κιλών έπεσαν σε γειτονικά νησιά 80 χλμ. μακριά, και ένα "τσουνάμι" ύψους 40 μέτρων κατάστρεψε εκατοντάδες χωριών, συμπεριλαμβανομένης και της Ιάβας και της Σουμάτρα. Περίπου 36.000 άνθρωποι πέθαναν τότε. Η σκόνη ψηλά στην ατμόσφαιρα ανάγκασε το φεγγάρι να εμφανιστεί μπλε, και μερικές φορές πράσινο, επί δύο έτη. Το νησί Κρακατόα, που βρίσκεται ανάμεσα στην Ιάβα και τη Σουμάτρα, σχίστηκε στα δύο και τινάχτηκε στον αέρα. Τις μεγαλύτερες όμως  καταστροφές προκάλεσε το παλιρροϊκό κύμα, ύψους 40 μέτρων , που δημιουργήθηκε από την έκρηξη, και που τρέχοντας με φοβερή ταχύτητα και δύναμη ισοπέδωσε όλες τις παράλιες περιοχές εκεί γύρω.

Η έκρηξη του ηφαιστείου της Κρακατόα το 1883 προκάλεσε ψύξη για δεκαετίες. Η στάθμη της θάλασσας θα ήταν ψηλότερη και οι ωκεάνιες θερμοκρασίες θα ήταν θερμότερες στο 20ό αιώνα, εάν το ηφαίστειο Κρακατόα στην Ινδονησία δεν είχε εκραγεί το 1883, λένε επιστήμονες.

Πραντσίδου Πελαγία, Τσουλλχάι Ερμίρα (ΣΤ΄ Τάξη)

*       *       *

ΠΑΡΙΚΟΥΤΙΝ

Το Paricutin είναι γνωστό ως το ηφαίστειο που σχηματίστηκε από το πουθενά μέσα σε ένα χωράφι με καλαμπόκι. Η έκρηξή του το 1943 – 1952 έγινε αφορμή ώστε οι επιστήμονες να παρακολουθήσουν για πρώτη φορά ολόκληρο τον κύκλο της ζωής ενός ηφαιστείου από τη γέννησή του έως το θάνατό του.

Το Paricutin βρίσκεται περίπου 350 km από την πόλη του Μεξικού.

Η  ΕΚΡΗΞΗ ΤΟΥ 1943-1952

Από τη στιγμή που δημιουργήθηκε η σχισμή άρχισε η δράση του και μέσα σε 24 ώρες είχε δημιουργηθεί ένας κώνος σκωριών ύψους 50 μ. Μέσα σε μία εβδομάδα αυξήθηκε σε ύψος 100 μ από τη συσσώρευση λιθαριών και βολίδων, ενώ πύρινη βροχή από λεπτότερη τέφρα έπεφτε στο διπλανό χωριό Paricutin. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα εντάθηκε το Μάρτιο σχηματίζοντας εκρηκτικές στήλες ύψους μερικών χιλιομέτρων. Περιστασιακά, τα ηφαιστειακά επεισόδια ήταν Βουλκάνιου τύπου με μεγάλες εκρήξεις σαν κανονιές με σύντομα διαλείμματα ηρεμίας.

Στις 12 Ιουνίου 1943 ένα ρεύμα λάβας προχώρησε προς το χωριό Paricutin, του οποίου οι κάτοικοι άρχισαν να το εγκαταλείπουν. Το ίδιο συνέβη και με το χωριό San Juan Parangaricutiro μερικούς μήνες αργότερα. Μέχρι τον Αύγουστο του 1944 τα δύο χωριά καλύφθηκαν από λάβα και στάχτη. Ό,τι απέμεινε από το San Juan ήταν δύο καμπαναριά που ξεπρόβαλαν πάνω από τα ρεύματα λάβας.

Παπαδόπουλος Χρήστος, Παυλίδης Ηλίας, Χοτζιόλλι Έρι (ΣΤ΄ Τάξη)

*       *       *

Σαντορίνη 1500 π.Χ.

Το νησί της Θήρας (γνωστό επίσης και ως Σαντορίνη), ένα μικρό ηφαιστειογενές νησί στο Αιγαίο Πέλαγος, στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Κυκλάδων, είναι γνωστό για την γιγαντιαία έκρηξη που συνέβη σχεδόν το 1500 π. Χ και το οποίο έχει συνδεθεί με το τέλος του Μινωικού πολιτισμού της Κρήτης, και αποτέλεσε αφορμή για τη δημιουργία του θρύλου για τον καταποντισμό της μυθικής ηπείρου της Ατλαντίδας. Ωστόσο δεν υπάρχουν ακριβείς εκτιμήσεις για την έκρηξη ή αποδείξεις για αυτές τις υποθέσεις.

Παρόλα αυτά, αρχαιολογικές ανασκαφές και γεωλογικές μελέτες οδήγησαν τους ερευνητές να πιστεύουν ότι η έκρηξη στην Σαντορίνη ήταν στην πραγματικότητα πολύ χειρότερη από αυτή του Κρακατόα. (Krakatoa) και συνοδευόμενη από γιγάντια παλιρροϊκά κύματα αφάνταστης δύναμης μαζί με σύννεφα από καυτή σκόνη. Περίπου 80 τ.χμ. του νήσου εξαφανίστηκαν κάτω από την θάλασσα και τα υπολείμματα θάφτηκαν σε βαθιά στρώση από στάχτη και χαλάσματα 60μ. Η καταστροφή επηρέασε την ανατολική Μεσόγειο και κομμάτια από στάχτη και σκόνη από ηφαιστειακό γυαλί της Σαντορίνης βρέθηκαν τόσο μακριά όσο στην βόρια Αφρική, στην Μικρή Ασία ακόμα και στην Μακεδονία.

Παναούση Βάσω, Τσιαφέρι Μιράντα (ΣΤ΄ Τάξη)

*       *       *

ΤΟ ΟΡΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΕΛΕΝΗΣ

Το όρος της Αγίας Ελένης είναι ένα ενεργό ηφαίστειο στην οροσειρά Κασκέιντ, νοτιοδυτικά της πολιτείας της Ουάσιγκτον. Ήταν ανενεργό, από την τελευταία του έκρηξη το 1857, αλλά το 1980, επανήλθε με μια βίαια έκρηξη. Ευτυχώς, οι ηφαιστειολόγοι είχαν προβλέψει μια μεγάλη έκρηξη και οι περισσότεροι άνθρωποι στην περιοχή την εγκατέλειψαν εγκαίρως.

Στις 12 Μαΐου έγινε μια τεράστια εκπομπή από σκόνη και αέρια. Η κορυφή του βουνού χωρίστηκε στα δυο, με αποτέλεσμα να μειώσει το υψόμετρο του βουνού κατά 400 μέτρα. Ποσότητες από καταστροφική λάβα κύλησαν στις πλαγιές του βουνού, εξαφανίζοντας ουσιαστικά τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής. Η πυκνή δασική βλάστηση της περιοχής, μαζί με 26 λίμνες, καταστράφηκαν απ’ τα ποτάμια της καυτής λάβας, κατά μήκος μιας περιοχής 1.000 τ. χμ. Επακολούθησαν πλημμύρες καθώς και σημαντικές ζημιές στο οδικό σύστημα. Μια κολλώδης και θανατηφόρος λάσπη, μαζί με χαλάσματα ταξίδεψε για 45χμ., στο ποταμό Τούτλ, έφτασε μέχρι το ποταμό Κολούμπια, όπου και αναγκαστικά σταμάτησε.

Αν και το μεγαλύτερο μέρος της λάβας που περιείχε το βουνό, είχε βγει σε μια οριζόντια κατεύθυνση, πέφτοντας πάνω στις γειτονικές πόλεις, η σκόνη εγκλωβίστηκε στους ανέμους της στρατόσφαιρας, και έκανε το γύρο της Γης επτά φορές. Λόγω της εκκένωσης, ο φόρος αίματος της καταστροφής αυτής ήταν σχετικά μικρός. Μόνο 60 άνθρωποι δεν επέζησαν της καταστροφής.

Ελένη Χατζηιωαννίδου, Βάσω Γρηγοριάδου (ΣΤ΄ Τάξη)

ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΡΗΜΟΙ της ΓΗΣ

Μεγάλη αμμώδης έρημος

Εντοπίζεται στη βορειοδυτική Αυστραλία με έκταση 360.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και έχει ελάχιστους κατοίκους. Στην περιοχή παρουσιάζεται βροχόπτωση, η οποία οφείλεται είτε σε μουσώνες με τη μορφή καταιγίδων είτε σε κυκλώνες. Οι βροχές αυτές ευνοούν τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής. Ο πρώτος Ευρωπαίος που διέσχισε τη μεγάλη Αμμώδη Έρημο ήταν ο Πίτερ Γουόρμπαρτον το 1873.

Παυλίδου Ιωάννα (ΣΤ΄ Τάξη)

*       *       *

Η ΕΡΗΜΟΣ ΓΚΟΜΠΙ

Η έρημος Γκόμπι  εκτείνεται σε μήκος 1.609 χιλιομέτρων από την Ανατολή προς τη Δύση και έχει πλάτος 966 χιλιομέτρων από Βορρά προς Νότο, στη νοτιοανατολική Μογγολία και τη βόρεια Κίνα. Είναι η πιο βόρεια έρημος στον κόσμο, με υψόμετρο από 900 ως 1.525 μέτρα  Η νοτιοανατολική περιοχή της μεγάλης ερήμου δεν διαθέτει καθόλου νερό. Οι κίτρινοι αμμόλοφοι δεν είναι κοινό γνώρισμα της ερήμου, μια που καλύπτουν μόνο το 5% της συνολικής έκτασης.

 Δεν είναι τόσο άνυδρη όσο η Σαχάρα, αλλά οι βροχές είναι σπανιότατες και οι μεταβολές θερμοκρασίας πολύ μεγάλες. Τα υδάτινα ρεύματα είναι μικρά ή πρόσκαιρα και γίνονται συχνότερα όσο πλησιάζει κανείς στις περιφερειακές ζώνες που έχουν μεγαλύτερη βροχόπτωση. Πολλές είναι οι λίμνες από τις οποίες οι περισσότερες είναι μικρές και αλμυρές.

 Ο αραιός πληθυσμός αποτελείται από Μογγόλους νομάδες, που ο αριθμός τους δεν ξεπερνά τις 10.000. Η έρημος του Γκόμπι διασχίζεται από σιδηροδρομική γραμμή που ενώνει το κινεζικό δίκτυο με τον Υπερσιβηρικό και συνδέει το Σάιν Σαντ και το Ουλάν Ματόρ.

Ο πρώτος Ευρωπαίος που επισκέφτηκε την έρημο Γκόμπι ήταν ο Βενετός εξερευνητής Μάρκο Πόλο. 

Πραντσίδου Πελαγία, Τσουλλχάι Ερμίρα (Στ τάξη)

*       *       *

Ερημος Μοχάβε

Η έρημος Μοχάβε απλώνεται σ’ ένα μεγάλο τμήμα της νότιας Καλιφόρνια, καθώς και της δυτικής Γιούτα, της Νότιας Νεβάδα και της Νοτιοδυτικής Αριζόνα. Καταλαμβάνει έκταση 57.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων και πήρε το όνομα της από τη φυλή των Μοχάβε.

Υπολογίζεται ότι στην έρημο αυτή ευδοκιμούν 1.700 - 2.000 είδη φυτών περίπου (κάκτοι, φοίνικες, γιούκα, jojoba, Joshua tree). Παρόλο που στο παρελθόν η περιοχή αυτή φιλοξενούσε ελάχιστους κατοίκους, σήμερα έχουν αναπτυχθεί σημαντικές πόλεις, όπως το Λας Βέγκας όπου ζουν 1,9 εκατομμύρια κάτοικοι.

Η έρημος διασχίζεται από τον ποταμό Κολοράντο, καθώς και από άλλα μικρότερα ποτάμια. Τα κύρια είδη ζώων της ερήμου είναι τα κούγκαρ, τα κογιότ, είδη σαυρών, ινγκουάνα, φίδια, σκορπιοί και ταραντούλες.

Στην έρημο βρίσκεται το χαμηλότερο και πιο ζεστό μέρος στη βόρεια Αμερική, η κοιλάδα του «θανάτου», όπου η θερμοκρασία φτάνει τους 49οc στο τέλος του Ιουλίου με αρχές Αυγούστου. Μπορεί να είναι από -18ο c τους χειμερινούς μήνες μέχρι 27οc, ενώ το καλοκαίρι από 49οc και πολλές φορές 54οc, ενώ δεν λείπουν οι καταιγίδες και οι βροχοπτώσεις. Η έρημος Μοχάβε βρίσκετε 282  πόδια κάτω από το επίπεδο της θάλασσας. 

Παπαδόπουλος Αντώνης,

Παπαδόπουλος Χρήστος (ΣΤ΄ Τάξη)

*       *       *

ΕΡΗΜΟΣ ΚΑΛΑΧΑΡΙ

Βρίσκεται στη Νότια Αφρική και συνίσταται από αμμώδεις ή βραχώδεις εκτάσεις.

Τα κατά προσέγγιση σύνορα της Καλαχάρι είναι στα Βόρεια οι βάλτοι και η κοιλάδα του Οκαβάγκο – ο ποταμός Οκαβάγκο έχει ιδιαίτερη σημασία για την Αφρική καθώς αποτελεί έναν από τους λίγους ποταμούς που εκβάλλουν στην έρημο, δίνοντας ζωή σε έναν από τα πιο σπάνια οικοσυστήματα, σε μια από τις πιο άγονες περιοχές του πλανήτη –, στα Ανατολικά τα υψίπεδα του Τράνσβααλ, στα Νότια ο ποταμός Οράγγης και στα Δυτικά τα όρη Νταμάρα και Νάμα. Έχει συνολική έκταση πάνω από 700.000 τ. χμ. και  βρίσκεται πάνω στον Τροπικό του Αιγόκερω, σε υψόμετρο μεταξύ 850 και 1.200 μ. Πρόκειται για μια μονότονη έκταση από κοκκινωπή άμμο και σταθεροποιημένες θίνες, πάνω από τις οποίες προβάλλουν αιχμηροί βράχοι, υπολείμματα αρχαίων βουνών που  κατατεμαχίστηκαν από τη διάβρωση.

 Η βλάστηση, αρκετά αραιή, αντιπροσωπεύεται από πόες και θάμνους, με ίχνη δασών στα βόρεια και δυτικά κράσπεδα. Ένα από τα πιο αξιαγάπητα θηλαστικά στη γη, το μέρκατ, είναι μέλος μιας κοινωνίας που κατοικούν στην έρημο Καλαχάρι. Όπως όλα τα ζώα που κατοικούν εκεί τα μέρκατ είναι σε μόνιμη επαγρύπνηση για να προστατεύουν τις φωλιές τους από τα αρπακτικά θηρία.

Το έδαφος της ερήμου με την τεράστια έκταση του που δεν διακόπτεται από οάσεις, έχει λίγα μόνιμα κατοικημένα κέντρα, γενικά στις περιφερικές ζώνες, και οι κάτοικοι του είναι οι νομάδες (βοσκοί), οι Βουσμάνοι  και οι Οτεντότοι που ζουν σε συνθήκες ανέχειας. Λόγω της φτωχής βλάστησης ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και το κυνήγι. Επίσης οι κάτοικοι της ερήμου Καλαχάρι τρώνε κατσαρίδες και άλλα έντομα.

Την Καλαχάρι διέσχισε για πρώτη φορά το 1849 ως τη λίμνη Νγκάμι ο Δαβίδ Λίβινγκστον με τον Ουίλιαμ Οιγουέλ.

 

Τζαφέρι Μιράντα, Χατζηιωαννίδου Ελένη (ΣΤ΄ Τάξη)

 

 

 

Την σελίδα αυτή σχεδίασε ο Κιοσσές Γιώργος